Universiteitsbibliotheek maakt trefwoorden inclusiever

Delen

17 april 2024

Als eerste universiteitsbibliotheek van Nederland heeft de UB van de Vrije Universiteit Amsterdam trefwoorden en beschrijvingen in de catalogus systematisch gescreend op termen die nu als achterhaald en/of beledigend worden beschouwd. Waar mogelijk toont de UB-catalogus hiervoor respectvolle alternatieven. Het is een van meerdere activiteiten om een inclusievere bibliotheek te creëren, waarin alle studenten en medewerkers zich vertegenwoordigd weten en thuis voelen.

Door voorbeelden te delen en uitdagingen te bespreken, hoopt de UB bewustwording rond dekolonisatie te vergroten en studenten en medewerkers uit te nodigen om hun ideeën en zorgen te delen. "Dit is echt een proces van samen leren", zegt UB-directeur Hilde van Wijngaarden. "Door de inbreng van nieuwe perspectieven, zowel binnen als buiten de UB, zijn we de afgelopen jaren anders tegen onderwerpen als dekolonisatie en inclusiviteit gaan aankijken. Zowel de bibliotheek als de universiteit heeft bredere perspectieven nodig."

De term 'politionele acties' is vervangen door de term 'Nederlands-Indonesische oorlogen'. Zoals in de publicatie Woorden doen ertoe wordt uitgelegd (p. 136), verwijst 'politionele acties' naar de uitgebreide militaire operaties van het Nederlandse leger van 1945 tot 1949 om Indonesische onafhankelijkheid te voorkomen. De Nederlandse regering hield vol dat het geen oorlog was, maar een legitieme manier om een opstand te onderdrukken, en noemde het 'politionele acties'. Velen, inclusief de nazaten van de slachtoffers, vinden deze term misleidend. Het gebruik van de eufemistische taal verhult het daadwerkelijke geweld en de schade die is veroorzaakt, en reduceert de slachtoffers tot louter opstandelingen. Hoewel er geen consensus is over een alternatieve term, is in Nederland de historisch correcte term 'Nederlands-Indonesische oorlogen' voorgesteld, die we daarom als alternatief hebben gekozen.

Als je in onze digitale catalogus LibSearch zoekt naar 'politionele acties', zul je boeken en artikelen vinden met deze term in hun titel. Je zult ook materialen vinden waarbij 'politionele acties' als trefwoord wordt gebruikt, maar die nu als 'Nederlands-Indonesische oorlogen' zal verschijnen. Door op het trefwoord te klikken, verschijnt er een bericht met de tekst "Dit trefwoord is door uw bibliotheek aangepast. Als u doorgaat met uw zoekopdracht, dan wordt er gezocht naar het oorspronkelijke trefwoord." Als je klikt op 'doorgaan', ga je door met zoeken naar materialen met de term 'politionele acties.'

Het is goed om te weten dat we achterhaalde en/of beledigende trefwoorden bewust niet uit onze metadata verwijderen, maar dat we deze alleen niet meer op het eerste gezicht tonen. Het is dus nog steeds mogelijk op deze termen te zoeken voor onderzoeksdoeleinden. Wij willen de geschiedenis van onze collectie behouden, omdat deze juist onderzoek en discussie over ons koloniale verleden kan informeren. Om dezelfde reden zullen we nooit de titels van boeken of andere bibliotheekmaterialen aanpassen, zelfs als ze taal bevatten die als beledigend kan worden beschouwd.