Kwatera witrażowa, skrzydło ołtarzowe i neogotyckie krzesło powróciły do malborskich zbiorów

Dzieła z dawnego wystroju kościoła i odzyskane dzięki działaniom restytucyjnym resortu kultury zostały przekazane w obecności podsekretarz stanu w MKiDN Marty Cienkowskiej.

Obiekty, które dziś wracają do zbiorów Muzeum Zamkowego w Malborku, pochodzą z przedwojennej kolekcji zamku, a odnalazły się na terenie Polski. Ich odzyskanie nie byłoby możliwe, gdyby nie badania naukowe nad stratami wojennymi z kolekcji malborskiej prowadzone przez pracowników Muzeum - podkreśliła wiceminister Marta Cienkowska.

Od 2018 r. Muzeum Zamkowe w Malborku bierze udział w Programie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Badanie polskich strat wojennych". Do tej pory działania w ramach projektu doprowadziły do identyfikacji ponad 2 tys. utraconych obiektów z Malborka oraz wielu zabytków rozproszonych w różnych instytucjach w kraju i za granicą. W ostatnim czasie do malborskich zbiorów powróciły łącznie trzy kwatery witrażowe. W sierpniu ubiegłego roku prezentowane były kwatery z przedstawieniem Proroka Mojżesza oraz motywem ornamentalnym, również pochodzące z dawnego wystroju kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku.

Kwatera witrażowa

Składająca się z 71 pól kwatera witrażowa w kształcie kwadratu została wykonana w jednym z najlepszych warsztatów na świecie - Królewskim Instytucie Witrażownictwa w Charlottenburgu. Została zamówiona przez Zarząd Odbudowy Zamku w Malborku wraz z innymi kwaterami w 1884 r. Stanowiła uzupełnienie średniowiecznych witraży z Chełmna i Torunia, pozyskiwanych do okien kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku od 1819 r.

W okresie powojennym kwatera była prawdopodobnie elementem transferu ocalałych w Zamku szkleń, które w porozumieniu z Referatem Kultury w Malborku i Muzeum Wojska Polskiego przeznaczono do zabezpieczenia okien malborskiej fary. W dokumentach archiwalnych opisane są też inne przedmioty zabytkowe, np. dzwony, które przenoszono z malborskiego Zamku. Prace przy oknach fary przeprowadzono w 1953 r. Prawdopodobnie kwatera nie zmieściła się wówczas do żadnego z jej okien i została oddana do dyspozycji warsztatu wykonującego usługę. W ten sposób trafiła w ręce prywatne. Dotychczasowy posiadacz kwatery witrażowej, po jej identyfikacji przez pracowników Muzeum Zamkowego w Malborku jako obiektu zaginionego z kościoła NMP na Zamku Wysokim, zdecydował o zwrocie dzieła do macierzystych zbiorów.

Skrzydło ołtarzowe z Ingeln

Wykonane w warsztacie południowoniemieckim ok. 1500 r. polichromowane i złocone skrzydło ołtarzowe było częścią średniowiecznej nastawy ołtarzowej z kościoła w Ingeln w Dolnej Saksonii.W 1893 r. dwa skrzydła ołtarzowe oraz pojedyncze rzeźby zakupiono do zbiorów zamku w Malborku. Lewe skrzydło zostało zawieszone na południowej ścianie kościoła NMP na Zamku Wysokim w Malborku. W czerwcu 1945 r. skrzydło to zostało przekazane do Muzeum Miejskiego w Gdańsku, a następnie w nieznanych okolicznościach trafiło do kościoła pw. Świętej Trójcy w Gdańsku. W grudniu 2023 r. Prowincja św. Maksymiliana Marii Kolbego Zakonu Braci Mniejszych Konwentualnych w Polsce (Franciszkanie) podjęła decyzję o zwrocie skrzydła do Malborka.

Neogotyckie krzesło

Przynależność krzesła (zydel) do kolekcji powstałej specjalnie na potrzeby wyposażenia Zamku w Malborku potwierdza wypalony na spodniej stronie siedziska majuskułowy napis: "Schloss Marienburg 42". Analogiczny, a być może ten sam obiekt przedstawia archiwalna fotografia z dokumentacji prac restauracyjnych zamku malborskiego w roczniku "Marienburg Baujahr" z 1894 r. Poświadczeniem tego, że krzesła z tego samego kompletu były przechowywane we wnętrzach zamkowych jest również fotografia zamieszczona w roczniku "Marienburg Baujahr" z 1916 r. W kolekcji Muzeum Zamkowego w Malborku zachowały się dwa krzesła z tej samej serii (podobnie sygnowane, które różnią się jedynie rozwiązaniem ażurowego maswerku na oparciu). Pozostałe krzesła z kompletu zostały utracone podczas II wojny światowej lub po jej zakończeniu. Dzięki wiedzy oraz staraniom Zdzisława Szymańskiego (urodzonego w Malborku, obecnie mieszkańca Gdyni) udało się odnaleźć i zidentyfikować jedno z tych zabytkowych krzeseł.

Pokaż poprzednie zdjęcia Pokaż nestępne zdjęcia